Zo werkt thuisopslag

Een netgekoppeld zonnestroomsysteem met accu heeft doorgaans een regelstation tussen de panelen, de elektrische apparatuur en de thuisaccu. Dit werkt zo:

1. De zonnepanelen wekken stroom op.
2. De regelaar stuurt de opgewekte stroom naar de apparaten die op dat moment stroom nodig hebben.
3. Als er geen vraag naar stroom is, gaat de stroom naar de accu. Die stroom kan later gebruikt worden.
4. Pas als de accu vol is wordt de stroom aan het elektriciteitsnet teruggeleverd.
5. Wanneer er geen zonnestroom wordt opgewekt, maar er wel vraag is van het huishouden, wordt de stroom uit de accu gehaald.
6. Zodra de accu leeg is wordt de stroom tegen inkooptarief van het net gehaald.

Een lege accu kan als de zon niet schijnt eventueel opgeladen worden met goedkope dalurenstroom, om later, bij hogere tarieven, te gebruiken. Dit verschil in tarief is nu heel klein (minder dan 1 cent per kWh, prijspeil 2020), maar wordt in de toekomst mogelijk groter, als er meer wind en zon aan het elektriciteitsnetwerk worden geleverd om het netwerk slimmer (‘smart grid’) te maken.

Zonnestroom opslaan: wanneer is het voordelig?

Een groot deel van je opgewekte zonnestroom gebruik je niet voor je apparaten maar gaat via de meterkast naar het centrale elektriciteitsnet, zodat anderen de zonnestroom kunnen gebruiken. De energieleverancier streept zonnestroom die in het net voedt af tegen jouw verbruikte stroom  (dat heet salderen). Daardoor ontvang je voor je zonnestroom in feite dezelfde prijs als je nu betaalt voor netstroom: zo’n 22,5 cent per kWh (prijspeil 2020). Lever je meer stroom aan het net dan je eraan onttrekt dan krijg je een teruglever-vergoeding. Vaak is die gelijk aan de prijs die de grote stroomproducenten zelf krijgen, zo’n 7 cent (prijspeil 2019).

De salderingsregeling blijft waarschijnlijk tot 2023 zoals hij nu is. Vanaf 2023 wordt hij geleidelijk afgebouwd. Vanaf 2031 krijg je alleen nog de lagere terugleververgoeding voor de stroom die je aan je energiebedrijf levert. Dat maakt een thuisaccu aantrekkelijker. Dat geldt al helemaal als de accu’s ook nog eens goedkoper worden.

’s Zomers te veel, ’s winters te weinig

Netkoppeling blijft ook met een thuisbatterij vrijwel altijd onvermijdelijk. Met een accu’s kun je stroom gedurende enkele dagen opslaan; je overvloedige zomerstroom bewaren voor de donkere winter is niet mogelijk.
Met 11 zonnepanelen wek je jaarlijks ongeveer evenveel stroom op als een gemiddeld Nederlands huishouden verbruikt: 2800 kWh. Dat is gemiddeld bijna 8 kWh per dag; evenveel als je met de grootste thuisaccu’s kunt opslaan. Maar er zijn grote seizoensverschillen in de productie van zonnestroom. Daardoor is die thuisaccu van 8 kWh op een gemiddelde zomerdag in juni te klein om de 13 kWh die de 11 panelen opwekken op te slaan. En op een gemiddelde decemberdag wek je met 2 kWh veel te weinig stroom op om je eigen verbruik te dekken, waardoor je de accu op zo’n dag dus nauwelijks benut. De verschillen zijn nog groter als je een extreem zonnige zomerdag vergelijkt met een erg sombere winterdag.

Netkoppeling blijft noodzakelijk

Zo blijft aansluiting op het elektriciteitsnet noodzakelijk om de overproductie in de zomer op te vangen en het gebrek aan productie in de winter te compenseren. Of anders gezegd: het zou zonde zijn om zonder netkoppeling te willen functioneren, omdat je dan ’s zomers veel stroom weggooit als je batterij vol is en het zou onverstandig zijn omdat je ’s winters niet genoeg stroom hebt, omdat je batterij nooit vol raakt.

Kosten opslag zonnestroom

Thuisaccu’s kunnen momenteel (2020) 2 tot 15 kWh opslaan. Waarschijnlijk zullen de prijzen van Li-ion accu’s in de komende jaren dalen. Loodaccu’s zijn goedkoper, maar alleen deep cycle loodaccu’s zijn geschikt voor het opslaan van zonnestroom. Ook de accu in elektrische auto’s kan gebruikt worden als opslag voor zonnestroom. Het huidige aanbod van thuisaccu’s op de consumentenmarkt is klein. Op zelfenergieproduceren.nl vind je een overzicht van de accu’s die zijn ontwikkeld (maar soms nog niet verkrijgbaar voor consumenten) en een indicatie van de aanschafprijzen.

Zonnepanelen met accu op tuinhuis of camper

Zonnepanelen met accu kunnen uitkomst bieden op plaatsen zonder elektriciteitsnet. Bijvoorbeeld als autonoom systeem op een camper of boot of op een afgelegen vakantiehuisje.